به گزارش خبرگزاری حوزه، میانمار در آسیای جنوب شرقی قرار داشته و از شمال شرقی با چین، از شرق با لائوس، از جنوب شرقی با تایلند، از غرب با بنگلادش و از شمال غربی با هند مرز مشترک دارد و از جنوب غربی با خلیج بنگال و از جنوب با دریای آندامان محصور است. در سال ۱۹۸۲ قانون حقوق شهروندی به تصویب رسید که به واسطه این قانون از میان ۱۴۴ اقلیت موجود در میانمار ۱۳۵ اقلیت حق شهروندی دریافت کردند و ۹ دسته از اقوام اقلیت از حق شهروندی محروم شدند که بزرگ‌ترین این اقلیت‌ها، قوم روهینگیا است. مردم روهینگیا در استان راخین میانمار، مسلمانان سنی مذهب هستند، اکثریت مسلمانان روهینگیا در استان راخین واقع در غرب میانمار زندگی می کنند و اکثریت جمعیت بودایی میانمار احساس چندان خوبی به اقلیت چهار درصدی مسلمان آن ندارند.
نادیده گرفتن اقلیت‌ها با هدف پاکسازی نژادی
روهینگیا ۴% جمعیت میانمار را تشکیل می‌دهند و بیشتر در ایالت راخین در سواحل غربی میانمار ساکن هستند. آمار رسمی جمعیت روهینگیا ۶ میلیون نفر است اما طبق آمار غیر رسمی جمعیت این قوم که صد در صد آنها مسلمان هستند به ۸ میلیون نفر می‌رسد. نمایندگان پارلمان میانمار در حالی بر ادامه اخراج مسلمانان روهینگیا از این استان راخین تاکید دارند که این منطقه از هزاران سال پیش تحت عنوان اراکان، سرزمین آبا و اجدادی مسلمانان روهینگیا بوده است و بالغ بر سیصد سال نیز حکومت پادشاهی داشته اند.
اما از دهه شصت میلادی با به قدرت رسیدن نظامیان در میانمار،فشارها بر مسلمانان روهینگیا به شکل رسمی اغاز و با تحریک و ترغیب راهبان بودایی افراطی همچون «آرشین ویراتو» تشدید شده است. به گونه که از سال 2012 با خشونتهای خونین بوداییان افراطی بیش از یک هزارتن از مسلمانان روهینگیا کشته و بیش از یکصد هزار نفر نیز در کشورهای همسایه اواره شده اند و سیاست های سرکوبگرانه دولت وارتش میانمارعلیه اقلیت مسلمان دراین کشور با وجود افشاگری سازمان ملل درباره ظلم و ستم دولت علیه مسلمانان همچنان ادامه دارد.
نگاه دولت و اکثریت بوداییان میانمار به مسلمانان روهینگیا
روهینگیايي‌ها، مردمی مسلمان و هند و آریایی هستند که در ایالت راخین در غرب میانمار زندگی می‌کنند. آن‌گونه که پیر محمد ملازهی به «قانون» می‌گوید، این مردم ساکنان اولیه میانمار بودند که بعد‌ها با بر هم زدن ترکیب جمعیتی در این منطقه، اکثریت از دست آنها خارج شد. ملازهی در ادامه می‌گوید: « این سرزمین به لحاظ تاریخی به قوم مسلمان تعلق داشته و بيشتر مردم این کشور مسلمان بودند. تقریبا تمام مردم روهینگیا در استان راخین واقع در ساحل غربی میانمار ساکنند. استان راخین یکی از محروم‌ترین استان‌های میانمار است و اغلب مسلمانان روهینگیا در اردوگاه‌ها زندگی می کنند و بدون اجازه دولت مرکزی اجازه خروج از استان راخین و سفر را ندارند.
دولت «تین سین» رئیس‌جمهور میانمار نیز تا کنون هیچ برخوردی با این گروه نکرده و در برخی موارد که اعضای این جنبش اقدامات ضد امنیتی انجام می‌دادند، نیروهای پلیس و ماموران دولتی نهایتا به دور نگه‌داشتن مسلمانان از منازل و مغازه‌هایشان بسنده می‌کردند و یا تنها نظاره‌گرا اقدامات خرابکارانه این گروه بودند.
تین سین همچنین از جمله حامیان شخص آشین ویراتو رهبر این جنبش بوده است. آنگ سوان سوچی رهبر مخالفان و برنده جایزه صلح نوبل نیز تا به امروز نسبت به کشتار مسلمانان در میانمار واکنشی نشان نداده است و حتی از مهاجرت – اجباری – مسلمانان به کشورهای همسایه نیز سخن گفته است.
دولت میانمار برای رفع اختلافات و مشکلات میان مسلمانان و بوداییان، سیاست کوچ اجباری کل ۶ میلیون مسلمان روهینگیایی را از منطقه آرکان اتخاذ کرده است. به واسطه این سیاست اتخاذ شده از جانب دولت قریب به ۱۵۰ هزار نفر از مسلمانان آرکان به بنگلادش، ۵۰ هزار نفر به تایلند و ۴۰ هزار نفر به مالزی و تعداد قابل توجهی به دیگر کشورهای آسیایی مهاجرت کردند. در آخرین اظهار نظر رییس جمهوری میانمار بیان شده است که ۸۰۰ هزار نفر از این قوم را باید از میانمار اخراج کرد تا تنش‌ها پایان یابد.
برخی از ظلم‌ها و ستم‌هایی که در حق مسلمانان میانماری روا داشته میشود:
بیشتر جمعیت یک میلیون و صد هزار نفری روهینگیا از حق شهروندی میانمار محرومند و در شرایطی مشابه با آپارتاید و در کمپ‌های پناهندگان در نزدیکی مرز بنگلادش زندگی می‌کنند. رژیم میانمار از صدور کارت هویت برای مسلمانان امتناع می‌کند و به همین خاطر این مردم نمی‌توانند در داخل کشور تردد کنند. دولت میانمار به مسلمانان روهینگیا اجازه سفرنمی دهد و اگر آنها بخواهند از یک روستا به روستای دیگر بروند باید مبلغی را به عنوان مالیات به دولت بپردازندتحصیل در دانشگاه‌ها برای مسلمانان ممنوع است.
مسلمانان نمی‌توانند در ادارات دولتی استخدام شوند؛مسلمانان بدون کسب مجوز نمی‌توانند ازدواج کنند و برای گرفتن این مجوز هم باید مالیات بدهند و پس از ازدواج نیز نمی‌توانند بیش از دو فرزند داشته باشند؛خانواده‌های مسلمانان میانمار مجبور هستند تا در هر سال یک عکس خانوادگی را که شامل تمامی اعضای خانواده آنها باشد به دولت تحویل بدهند و در صورتی که نوزاد جدیدی در خانواده آنها متولد شده و یا یکی از اعضای خانواده آنها درگذشته باشد باید مبلغی را به عنوان مالیات به دولت بپردازند.
آنها اغلب برای کار اجباری برده میشوند و از آنها به زور اخاذی میشود؛مسلمانان روهینگیا اجازه تعمیر و نوسازی مساجد و یا مدارس خود را بدون مجوز دولت ندارند و هر کسی که اقدام به نوسازی این بنا‌ها کند زندانی می‌شوداگر مسلمانی در میانمار قصد دایر کردن فروشگاهی را داشته باشد باید با یک بودائی شریک شود. فرد بودائی در این شرکات هیچ سهمی را نمی‌پردازد اما از سود حاصل از این فروشگاه بهره‌مند میشود.
علل و ریشه‌های بحران در میانمار
بسیاری از آنها بر این باورند که ملت‌شان باید یکپارچه شود و دین‌شان در خطر است. فضای جهانی نيز در این میان تاثیری حیاتی دارد. بودایی ها مدعي هستند که در سراسر جهان، اسلام افراطی در کانون بسیاری از درگیری‌های خشونت بار قرار دارد.
آنها همچنین احساس می کنند آیین های توحیدی تبشیری به دنبال گسترش خود در سرزمین های دیگر هستند و فکر می کنند که اگر ادیان دیگر شیوه برخورد سرسختانه تری در پیش گرفته اند، آنها نيز باید همین کار را کنند. همچنین مسلمانان میانمار قربانی یک شرایط سیاسی ویژه شده‌اند؛ نهاد نظامی از سر اجبار می‌خواهد قدرت را به نهادهای دموکراتیک واگذار کند و دراین بین، با اعلام وضعیت فوق العاده در ایالت راخین، می‌خواهد اهمیت و جایگاه خودش را در مملکت داری به رخ سوچی و چهره‌های غیرنظامی بکشد و بگوید که کشورداری چندان هم آسان نیست.
آمریکا نیز در این بین ولع سرمایه گذاری در میانمار را دارد و بقیه مسائل حاشیه‌ای محسوب میشوند، هرچند پای کشتار فجیع هزاران انسان در میان باشد. با این توضیحات برخی از علت های بحران میانمار را می توان درموارد زیر خلاصه نمود: تبعیض نژادی؛ منافع آمریکا ؛ شرایط سیاسی داخلی ویژه؛ سیاست تلافی جویانه بودایی‌ها و همچنین اسلام هراسی جهانی.
حدود 75 هزار مسلمان روهینگیا از آغاز دور جدید سرکوب ارتش میانمار در ماه های گذشته به بنگلادش فرار کرده اند. استان راخین (اراکان) از فقیرترین استان های میانمار به شمار می رود وازسال 2013 صحنه خشونت های بودایی ها علیه مسلمانان است وطی این خشونت ها، صدها تن کشته وبیش از صدها هزار نفر آواره شده اند. به گفته نشریه انگلیسى «ساندى تایمز»، نظامیان مردم مسلمان را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند، به زنان در جلوی چشم دیگران تجاوز می‌کنند و هر کسی را که دلشان می‌خواهد به قتل می‌رسانند.
بر اساس برآوردهای دولت بنگلادش حدود 400 هزار آواره روهینگیایی در اردوگاه های پناهجویان در این کشور زندگی می کنند. موج جدید آوارگی مسلمانان روهینگیا پس از ان آغاز شد که ارتش میانمار اخیراً در استان غربی راخین این کشور مستقر شد. به رغم هشدار مجامع بین المللی در مورد پیامدهای این اقدام ارتش میانمار، دولت این کشور آن را در راستای تامین امنیت منطقه توجیه می کند و این در حالی است که مسلمانان روهینگیا استقرار نیروهای ارتش در استان راخین را سرآغاز دور جدید حملات بوداییان تندرو ضد مسلمانان می دانند.
بنا به اعلام سازمان ملل متحد ۱۲۳ هزار نفر از مسلمانان روهینگیا به بنگلادش گریخته اند. موج جدید خشونتها علیه اقلیت روهینگیا از این تاریخ با سوزاندن روستاهای آنها و خشونت بر ضد این مسلمانان آغاز شد. بسیاری از پناهجویان روهینگیا که به بنگلادش گریخته اند بر روی بدنشان آثار جراحت بر اثر تیراندازی و سوختگی داشته اند.
از میانمار رانده از بنگلادش مانده
آنها اگر با قایق به بنگلادش فرار کنند، پذیرفته نمی‌شوند چون دولت داکا می‌گوید گنجایش پذیرش بیش از ۳۰۰ هزار آواره میانماری را ندارند. اگر به تایلند بگریزند، به دریا برگردانده میشوند تا بر اثر گرسنگی و تشنگی بمیرند و یا امواج اقیانوس آنها را ببلعد. به همین خاطر، در سرزمین مادری خود می‌مانند و منتظر مرگ می‌نشینند؛ مرگی که یا به دست بودائیان متعصب و تحریک شده رقم می‌خورد و یا بر اثر خشم طبیعت، باران‌ها و گردبادهای موسمی و بیماری‌های واگیر و خطرناک از راه می‌رسد. حتی در مناطقی که جمعیت مسلمان چندانی ندارند و تهدیدی محسوب نمی‌شوند، بوداییان علاوه بر تحریم و منزوی کردن مسلمانان، با دیوارنویسی، پوشیدن لباس‌هایی حاوی شعارهایی بر ضد آنان و ... این گروه‌ها را آزار و اذیت می‌کنند. البته این جنبش در برگیرنده تمام بوداییان نیست و بسیاری از بودایی‌های میانمار از آن اعلام بیزاری می‌کنند و آن را گروهی افراطی، تندرو و حتی تروریست می‌دانند.
با این حال ده‌ها هزار تن از مردم از زمان آغاز خشونتها مجبور به فرار از خانه‌هایشان شدند. طبق تازه‌ترین برآورد سازمان ملل متحد، ۹۰ هزار آواره روهینجایی از مرز به سمت بنگلادش عبور کردند. دولت میانمار هم بیش از ۱۱ هزار تن از مردم متعلق به سایر جوامع قومی اقلیت را که در شمال راخین زندگی می‌کردند، تخلیه کرده است. گمان می‌رود هزاران تن از مردم که عمدتا از مسلمانان روهینجا هستند، در کوه‌های راخین پناه گرفتند و سازمان ملل و گروه‌های مردم نهاد بین‌المللی نمی‌توانند نیاز آنها به پناهگاه، غذا و حفاظت را تامین کنند.
گفتنی است نهاد های مردم نهاد، سازمان ملل، سازمان همکاری اسلامی، بابت افزایش خشونت ها علیه مسلمانان بی دفاع در میانمار نگران هستند ودر این میان سازمان همکاری اسلامی خشونت علیه مسلمانان را به نسل کشی تعبیر کرده است.
ارتش میانمار با این ادعا که مسلمانان روهینگیا اقدام به تشکیل اردوگاههای نظامی کرده اند به شکل خاموش دور جدید سرکوب مسلمانان روهینگیا را با هدف پاکسازی منطقه و نسل کشی آغاز کرده اند.عدم اطلاع رسانی از وضعیت منطقه باعث شده است تا از آمار تلفات خشونت های خونین در استان راخین گزارشی منتشر نشود اما آغاز موج جدید آوارگان به سمت بنگلاش نمی تواند اخبار خوبی مبنی بر پیامدهای مثبت استقرار ارتش میانمار در استان راخین باشد.
سکوت مدعیان صلح
حضرت آيت‌الله خامنه‌اي ، با اشاره به استثمار انسان‌ها به‌وسيله تمدن غرب به‌عنوان تمدني مبتني بر ماديت و به دور از اخلاق و معنويت، تأكيد كردند: نمونه بارز ادعاهاي دروغين غرب درباره اخلاق و حقوق بشر، سكوت اين مدعيان در قبال كشتار هزاران انسان مسلمان در ميانمار است. تمدن غرب در طول قرن‌هاي گذشته نيز، هرجا كه پا گذاشته است، جز فساد و استثمار انسان‌ها نتيجه‌اي نداشته است.
حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی با اشاره به حوادث میانمار و کشتار بی‌رحمانه مسلمین توسط بودایی‌ها، پیشنهاد کرد وزاری خارجه کشورهای اسلامی اجتماعی برای حل این مشکل تشکیل دهند و به صورت جدی وارد این مسئله شوند.
نظر افضلی، رییس گروه دوستی پارلمان ایران و هند، بنگلادش، سریلانکا ، هلند و مولداوی در گفت‌وگو با «قانون» با بیان اینکه دل مسلمانان جهان از نسل‌کشی مسلمانان به درد آمده است، گفت:«صحنه های دلخراشی را علیه مسلمانان در میانمار شاهدیم که بسیار ناراحت‌کننده است». او درباره اقدامات بین المللی در رابطه با توقف این نسل کشی مسلمانان گفت:« به نظر می رسد مسلمانان باید با اتحاد خود از مجامع بین المللی بخواهند که این کشتار در میانمار متوقف شود و مردم مسلمان به سرزمین خود برگردند».
دولت، سوچی، و سازمان‌های خارجی که طی دو سال گذشته پایشان به میانمار باز شده باید هرچه سریع‌تر نسبت به پایان بخشیدن به این فاجعه اقدام کنند. از سوی دیگر کشورهای مسلمان نیز که تا کنون سکوت مرگباری در پیش گرفته‌اند و تمام توان خود را در کمک به القاعده و داعشی های تکفیری در سوریه و عراق معطوف کرده‌اند، نیز از متهمان این نسل‌کشی خواهند بود. مسلمان‌کشی و شیعه‌کشی در کشورهای مختلف به بخشی از سیاست آلوده آل خلیفه و آل سعود و دیگر خاندان‌هایی شده است که نام اسلام و جهان اسلام را بر دوش می‌کشند و بیشترین صدمات و فجایع را در آن رقم می‌زنند.
از طرفي متاسفانه کمترین موضع از سوی مجامع بین المللی نسبت به این نسل کشی مسلمانان در میانمار صورت گرفته است. آن سانگ سوچی، رهبر مخالفان و حزب لیگ ملی برای دموکراسی نيز از موضع‌گیری آشکار درباره آنها خودداری کرده و تاکنون هیچ حرفی در مورد خشونت با این اقلیت و سرکوب آنان نزده است. موضوعی که با اعتراض بسیاری از فعالان حقوق بشر و صلح طلبان جهان روبه‌رو شده است.
پیر محمد ملازهی در رابطه با ورود سوچی به موضوع کشتار بی رحمانه مسلمانان در میانمار به «قانون» گفت: هم اکنون حزب حاکم، حزب خانم سوچی است. سوچی برای دفاع از آزادی در دوران حکومت نظامیان، 22 سال در زندان و حصر خانگی بوده است؛ بنابر این او یک تعهد اخلاقی نسبت به ساکنان میانمار دارد.
فرجام سخن: 
حضرت آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران در سخنانی بیان می دارند که « همین امروز شما ملاحظه کنید؛ در یک کشورى در شرق آسیا – در میانمار – هزاران انسان مسلمان دارند کشته میشوند، دارند فدا میشوند، بر اثر تعصب، بر اثر جهالت – اگر نگوئیم دستهاى سیاسى در خود همین مسئله وجود دارد؛ فرض کنیم همان طور که ادعا میشود، بر اثر تعصبهاى دینى و مذهبى است – مدعیان دروغین حقوق بشر لب تر نمی کنند».
ایشان می افزایند « همان هائى که براى حیوانات دل می سوزانند، همان هائى که اگر در جوامعى که مستقل از آنها هستند، وابسته‌ى به آنها نیستند، کوچکترین بهانه‌اى پیدا کنند، صد برابر آن را بزرگ می کنند، اینجا در مقابل کشتار یک عده انسان بى‌گناه، بى‌دفاع، زن، مرد، کودک، سکوت می کنند؛ توجیه هم می کنند! این، حقوق بشر اینهاست؛ حقوق بشرِ منقطع از اخلاق، منقطع از معنویت، منقطع از خدا. می گویند اینها میانمارى نیستند؛ خب، گیرم نباشند – البته دروغ می گویند، سیصد چهارصد سال است که اینها در آنجا زندگى می کنند؛ آن طور که به ما گزارش می شود – باید کشته شوند؟!».
کشورهایی نظیر قطر و عربستان که دلارهای نفتی خود را سخاوتمندانه در اختیار تروریست‌ها، گروه‌های سلفی تکفیری و شورشیان مسلح در سوریه و عراق و لبنان و ... قرار می‌دهند تا کنون حتی یک ریال عربستان هم به مسلمانان ستم‌دیده و فاجعه‌زده میانمار نه تنها کمک نکرده‌اند، بلکه زحمت حمایت سیاسی و لفظی را هم به خود نداده‌اند. البته در این میان با وجود مواضع مسئولان کشورمان در سطوح مختلف، انتظار حرکت جدی‌تر تا حصول نتیجه‌ای مطلوب از سوی جمهوری اسلامی می‌رفت که این نیز تا کنون محقق نشده است و کشتار و تصفیه نژادی در میانمار همچنان بصورت خاموش ادامه دارد.
بدون تردید تنها راه مقابله با رفتار نامناسب مردم و دولت میانمار با مسلمانان این کشور، ورود نهادهای جهانی از قبیل سازمان ملل متحد و نهادهای منطقه ای و فرامنطقه ای از قبیل سازمان کنفرانس اسلامی به این مشکل و مذاکره با دولت میانمار برای حل آن است. چرا که تنها زمانی این مشکل حل می شود که دولت میانمار مسلمانان روهینگا را به عنوان شهروندان این کشور قبول کند و ابزارهای حقوقی، سیاسی،اجتماعی و اقتصادی شهروندی را در اختیار آن ها قرار دهد. این مسأله نیز بدون دخالت نهادهای جهانی، منطقه ای و فرامنطقه ای قابل حل نیست.
دکتر مرتضی اشرافی، کارشناس مسایل سیاسی
منابع:
_ «اقلیت‌های مسلمان در جهان» (مجموعه مقالات)، ترجمه ایرج کرمانی، ص 198 ـ197
_ کمال مولودپوری، میانمار کجاست؟ چگونه مسلمان شدند؟ و چرا قتل عام می شوند؟؛ پایگاه اطلاع رسانی نوگرا
_ مرثیه‌ای بر یک نسل‌کشی خاموش؛ مشرق نیوز، https://www.mashreghnews.ir
_ سرزمین‌ها، برمه، جام جم، ش 1059، 22/10/1382
_ ماهنامه جهان گستر،”مسلمانان در میانمار “،شماره ۱۲۸، ۱۳۹۴،
_ گزارش روزنامه «الحیاه»، ترجمه محمد جواد گودینی، مندرج در (jam jam onlin-ir) شنبه 31/5/1391
_ سید محمد موسوی، وضعیت مسلمانان میانمار: دلایل و بسترهای مسلمان ستیزی در این کشور. دی ماه 1395.
_ بازخواني نسل‌کشي مسلمانان؛ ابليس ميانمار کيست؟، مشرق نیوز، https://www.mashreghnews.ir
_ گذری بر جامعة مسلمانان میانمار، مجله نامه جامعه، مهر و آبان 1392، شماره 106
